Erindi frá Framsýn stéttarfélagi varðandi leikskólagjöld í Norðurþingi
Málsnúmer 201905028
Vakta málsnúmerFjölskylduráð - 33. fundur - 20.05.2019
Framsýn stéttarfélag óskar eftir skýringum á leikskólagjöldum sem almennt eru hærri hjá Norðurþingi en hjá þeim sveitarfélögum sem tiltekin eru í nýlegri könnun verðlagseftirlits Alþýðusambands Íslands á leikskólagjöldum.
Fjölskylduráð þakkar Framsýn fyrir erindið. Ráðið ætlar sér að safna gögnum til að svara erindinu og gert er ráð fyrir að svar liggi fyrir á næsta fundi ráðsins.
Fjölskylduráð - 34. fundur - 27.05.2019
Á 33. fundi fjölskylduráðs var eftirfarandi erindi á dagskrá og því frestað með eftirfarandi bókun: Fjölskylduráð þakkar Framsýn fyrir erindið. Ráðið ætlar sér að safna gögnum til að svara erindinu og gert er ráð fyrir að svar liggi fyrir á næsta fundi ráðsins.
Sveitarstjóri lagði fyrir ráðið drög að svari til Framsýnar við erindi þess sem tekið var fyrir á 33. fundi fjölskylduráðs. Ráðið felur sveitarstjóra að senda svarið til hlutaðeigandi. Fjölskylduráð vill koma á framfæri meginkjarna svarsins sem fer hér á eftir:
Ráðið vill koma á framfæri þökkum til stéttarfélagsins fyrir frumkvæðisvinnuna og það aðhald sem felst í því að leita svara við spurningum sem hafa áhrif á kostnað íbúa sveitarfélagsins af þjónustu sveitarfélagsins. Óskað var eftir viðbrögðum sveitarfélagsins við niðurstöðum verðlagseftirlits ASÍ í tengslum við úttekt þess á leikskólagjöldum 16 fjölmennustu sveitarfélögum landsins, hvar kom í ljós að krónutölusamanburður á leikskólagjöldum ofangreindrar sveitarfélaga sýnir að 8 tíma vistun með fæði hjá forgangshópum eru hæst hjá Norðurþingi og almenn leikskólagjöld með fæði eru einnig í hærri kantinum. Óskað var sömuleiðis eftir skýringum á gjaldskrám Norðurþings og hvers vegna leikskólagjöld í Norðurþingi eru almennt hærri en hjá þeim sveitarfélögum sem tiltekin voru í könnun verðlagseftirlits ASÍ.
Þegar samanburður á leikskólagjöldum milli sveitarfélaga er skoðaður er mikilvægt að rýna hvað liggur að baki gjöldunum og hvernig þjónustan á yngsta skólastiginu er raunverulega innt af hendi á hverjum stað fyrir sig. Rétt er að benda á í upphafi að rekstrarviðmið sem hér á eftir verðu stuðst við miðað við árið 2017.
Þegar leikskólagjöldin á Grænuvöllum eru rýnd kemur í ljós að hlutfall leikskóla- og fæðisgjalda af heildarrekstrarkostnaði skólans var 13% árið 2017, en skv. gögnum frá Sambandi íslenskra sveitarfélaga (Árbók 2017) voru aðeins þrjú af viðmiðunar-sveitarfélögunum 16 með lægra hlutfall. Þ.e.a.s. foreldrar og forráðamenn barna á Grænuvöllum eru að greiða hlutfallslega lægri hlutdeild í heildarrekstrarkostnaði leikskólans en það sem almennt gerist. Sömuleiðis kemur í ljós að fjöldi heilsdagsígilda á hvert stöðugildi var 3,58, en aðeins voru heilsdagsígildin færri hjá þremur viðmiðunarsveitarfélögum. Þetta þýðir að almennt eru færri börn á ábyrgð hvers stöðugildis við skólann, sem að okkar mati er jákvætt uppá álag á bæði starfsfólk og nemendur, heldur en ef um væri að ræða meiri fjölda barna per starfsmann. Ennfremur má draga það hér fram að rekstrarkostnaður á hvert heilsdagsígildi var 2.424.000 kr. Var rekstrarkostnaðurinn lægri hjá 11 viðmiðunarsveitarfélögum af þeim 16 sem skoðuð voru. Þess má sömuleiðis geta að Í Norðurþingi býðst foreldrum að koma með börn sín í leikskólann allt að 15 mínútum fyrir vistunartíma barns og sækja þau allt að 15 mínútum eftir að vistunartíma lýkur. Ekki er innheimt fyrir þessa þjónustu sem telst til viðbótarvistunartíma upp á 30 mínútur.
Lögð hefur verið á það mikil áhersla hjá sveitarstjórnarfulltrúum sl. ár að boðið sé upp á að foreldrar geti innritað börn sín í leikskóla 12 mánaða og að skólaganga ungbarna hefjist sem næst þeim degi er börnin verða ársgömul. Þessi þjónusta hefur gengið vel og innritun barna í leikskólum sveitarfélagsins hefur haldist frá 12 mánaða aldri, þrisvar til fjórum sinnum á ári. Engir biðlistar eru á leikskólum Norðurþings. Sé litið á gögn sem safnað var nú í vor og send voru á alla framkvæmdastjóra sveitarfélaga og fræðslustjóra þann 13. mars sl. kemur í ljós að rúmlega helmingur sveitarfélaga á Íslandi stefnir að því að innrita börn frá 9-12 mánaða. Það eru þó aðeins um 6% allra leikskólabarna á Íslandi sem raunverulega innritast í leikskóla á þessum aldri. Í 50 sveitarfélögum af 54 voru biðlistar inn á leikskóla. Alls eru 716 börn yngri en 12 mánaða á biðlistum, 908 börn á aldrinum 12-18 mánaða og 290 börn 19 mánaða og eldri. Sömuleiðis er í mjög mörgum leikskólum aðeins innritað einu sinni á ári, en ekki þrisvar til fjórum sinnum sbr. á Grænuvöllum.
Auðveldlega má álykta að lægri leikskólagjöldum fylgi lægra þjónustustig og að þjónustustig leikskóla Norðurþings sé hátt. Vitanlega er það ekki algilt, en við teljum að þjónustustig og faglegt starf sé með ágætum og með því sem best gerist á landsvísu.
Hinsvegar er það svo eins og komið hefur fram hér að framan að foreldrar eru aðeins að greiða lágt hlutfall þess kostnaðar sem hlýst af rekstri leikskóla og ennfremur að sé horft til hlutfalls rekstrarútgjalda Norðurþings vegna leikskóla, af skatttekjum, þá nam það hlutfall 12%, sem er lægsta hlutfall sem reiknast hjá ofangreindum viðmunarsveitarfélögum. Því er ljóst að fjölskylduráð sem og sveitarstjórn mun yfirfara gjaldskrána gaumgæfilega í haust og velta því fyrir sér hvort hægt sé að finna leiðir til lækkunar álaga á barnafólk með lækkun leikskólagjaldanna án þess að það hafi áhrif á þjónstustig skólanna okkar og það frábæra starf sem leikskólabörnum í sveitarfélaginu er boðið uppá. Verður horft til þessa erindis sem brýningu í þessum efnum því vitanlega vill sveitarstjórn Norðurþings áfram tryggja góða þjónustu en jafnframt að hún sé ekki úr hófi fram kostnaðarsöm fyrir foreldra ungra barna. Það er verðugt markmið.
Að lokum er rétt að leiðrétta nokkuð sem fram kom í könnun verðlagseftirlits ASÍ sem hér er vitnað til. Þannig er að hádegismatur í Borgarhólsskóla er sagður kosta 513 krónur og í Öxarfjarðarskóla 636 krónur. Hið rétta er að morgunverður, ávaxtastund og hádegismatur kosta alls 499 krónur í Borgarhólsskóla og í Öxarfjarðarskóla kosta morgun-, hádegisverður og síðdegishressing 636 krónur. Það er því rangt og villandi að tala um að aðeins hádegimatur kosti 513 kr í Borgarhólsskóla og aðeins hádegsiverður kost 636 kr í Öxarfjarðarskóla. Þetta leiðréttist hér með.
Ráðið vill koma á framfæri þökkum til stéttarfélagsins fyrir frumkvæðisvinnuna og það aðhald sem felst í því að leita svara við spurningum sem hafa áhrif á kostnað íbúa sveitarfélagsins af þjónustu sveitarfélagsins. Óskað var eftir viðbrögðum sveitarfélagsins við niðurstöðum verðlagseftirlits ASÍ í tengslum við úttekt þess á leikskólagjöldum 16 fjölmennustu sveitarfélögum landsins, hvar kom í ljós að krónutölusamanburður á leikskólagjöldum ofangreindrar sveitarfélaga sýnir að 8 tíma vistun með fæði hjá forgangshópum eru hæst hjá Norðurþingi og almenn leikskólagjöld með fæði eru einnig í hærri kantinum. Óskað var sömuleiðis eftir skýringum á gjaldskrám Norðurþings og hvers vegna leikskólagjöld í Norðurþingi eru almennt hærri en hjá þeim sveitarfélögum sem tiltekin voru í könnun verðlagseftirlits ASÍ.
Þegar samanburður á leikskólagjöldum milli sveitarfélaga er skoðaður er mikilvægt að rýna hvað liggur að baki gjöldunum og hvernig þjónustan á yngsta skólastiginu er raunverulega innt af hendi á hverjum stað fyrir sig. Rétt er að benda á í upphafi að rekstrarviðmið sem hér á eftir verðu stuðst við miðað við árið 2017.
Þegar leikskólagjöldin á Grænuvöllum eru rýnd kemur í ljós að hlutfall leikskóla- og fæðisgjalda af heildarrekstrarkostnaði skólans var 13% árið 2017, en skv. gögnum frá Sambandi íslenskra sveitarfélaga (Árbók 2017) voru aðeins þrjú af viðmiðunar-sveitarfélögunum 16 með lægra hlutfall. Þ.e.a.s. foreldrar og forráðamenn barna á Grænuvöllum eru að greiða hlutfallslega lægri hlutdeild í heildarrekstrarkostnaði leikskólans en það sem almennt gerist. Sömuleiðis kemur í ljós að fjöldi heilsdagsígilda á hvert stöðugildi var 3,58, en aðeins voru heilsdagsígildin færri hjá þremur viðmiðunarsveitarfélögum. Þetta þýðir að almennt eru færri börn á ábyrgð hvers stöðugildis við skólann, sem að okkar mati er jákvætt uppá álag á bæði starfsfólk og nemendur, heldur en ef um væri að ræða meiri fjölda barna per starfsmann. Ennfremur má draga það hér fram að rekstrarkostnaður á hvert heilsdagsígildi var 2.424.000 kr. Var rekstrarkostnaðurinn lægri hjá 11 viðmiðunarsveitarfélögum af þeim 16 sem skoðuð voru. Þess má sömuleiðis geta að Í Norðurþingi býðst foreldrum að koma með börn sín í leikskólann allt að 15 mínútum fyrir vistunartíma barns og sækja þau allt að 15 mínútum eftir að vistunartíma lýkur. Ekki er innheimt fyrir þessa þjónustu sem telst til viðbótarvistunartíma upp á 30 mínútur.
Lögð hefur verið á það mikil áhersla hjá sveitarstjórnarfulltrúum sl. ár að boðið sé upp á að foreldrar geti innritað börn sín í leikskóla 12 mánaða og að skólaganga ungbarna hefjist sem næst þeim degi er börnin verða ársgömul. Þessi þjónusta hefur gengið vel og innritun barna í leikskólum sveitarfélagsins hefur haldist frá 12 mánaða aldri, þrisvar til fjórum sinnum á ári. Engir biðlistar eru á leikskólum Norðurþings. Sé litið á gögn sem safnað var nú í vor og send voru á alla framkvæmdastjóra sveitarfélaga og fræðslustjóra þann 13. mars sl. kemur í ljós að rúmlega helmingur sveitarfélaga á Íslandi stefnir að því að innrita börn frá 9-12 mánaða. Það eru þó aðeins um 6% allra leikskólabarna á Íslandi sem raunverulega innritast í leikskóla á þessum aldri. Í 50 sveitarfélögum af 54 voru biðlistar inn á leikskóla. Alls eru 716 börn yngri en 12 mánaða á biðlistum, 908 börn á aldrinum 12-18 mánaða og 290 börn 19 mánaða og eldri. Sömuleiðis er í mjög mörgum leikskólum aðeins innritað einu sinni á ári, en ekki þrisvar til fjórum sinnum sbr. á Grænuvöllum.
Auðveldlega má álykta að lægri leikskólagjöldum fylgi lægra þjónustustig og að þjónustustig leikskóla Norðurþings sé hátt. Vitanlega er það ekki algilt, en við teljum að þjónustustig og faglegt starf sé með ágætum og með því sem best gerist á landsvísu.
Hinsvegar er það svo eins og komið hefur fram hér að framan að foreldrar eru aðeins að greiða lágt hlutfall þess kostnaðar sem hlýst af rekstri leikskóla og ennfremur að sé horft til hlutfalls rekstrarútgjalda Norðurþings vegna leikskóla, af skatttekjum, þá nam það hlutfall 12%, sem er lægsta hlutfall sem reiknast hjá ofangreindum viðmunarsveitarfélögum. Því er ljóst að fjölskylduráð sem og sveitarstjórn mun yfirfara gjaldskrána gaumgæfilega í haust og velta því fyrir sér hvort hægt sé að finna leiðir til lækkunar álaga á barnafólk með lækkun leikskólagjaldanna án þess að það hafi áhrif á þjónstustig skólanna okkar og það frábæra starf sem leikskólabörnum í sveitarfélaginu er boðið uppá. Verður horft til þessa erindis sem brýningu í þessum efnum því vitanlega vill sveitarstjórn Norðurþings áfram tryggja góða þjónustu en jafnframt að hún sé ekki úr hófi fram kostnaðarsöm fyrir foreldra ungra barna. Það er verðugt markmið.
Að lokum er rétt að leiðrétta nokkuð sem fram kom í könnun verðlagseftirlits ASÍ sem hér er vitnað til. Þannig er að hádegismatur í Borgarhólsskóla er sagður kosta 513 krónur og í Öxarfjarðarskóla 636 krónur. Hið rétta er að morgunverður, ávaxtastund og hádegismatur kosta alls 499 krónur í Borgarhólsskóla og í Öxarfjarðarskóla kosta morgun-, hádegisverður og síðdegishressing 636 krónur. Það er því rangt og villandi að tala um að aðeins hádegimatur kosti 513 kr í Borgarhólsskóla og aðeins hádegsiverður kost 636 kr í Öxarfjarðarskóla. Þetta leiðréttist hér með.